ZahraRunderkamp.nl

Aan de hand van diverse datasets, zoals verkiezingsuitslagen in Nederland en andere Europese landen, onderzochten de politicologen hoe het staat met de politieke vertegenwoordiging van burgers met een migratieachtergrond. In vijftig interviews met Nederlandse (oud-)politici met een migratieachtergrond vroegen ze aanvullend naar hun ervaringen in de afgelopen 38 jaar.

Nederland loopt procentueel voorop

Vergeleken met Duitsland, Spanje, het Verenigd Koninkrijk en Zwitserland loopt Nederland voorop wat betreft politici met een migratieachtergrond in het parlement. Wel zagen we na 2012 een langzame afname, gevolgd door een snelle stijging bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2021.

Volgens Runderkamp blijft de vertegenwoordiging van Kamerleden toch nog achter op het percentage burgers met een migratieachtergrond in Nederland (ongeveer 25%) . ‘De politiek blijft in dat opzicht geen goede weerspiegeling van de samenleving. Wat Nederland wel bijzonder maakt, is dat het relatief makkelijk is om in het parlement te komen. En dat is ook gebeurd, door partijen die zich expliciet met deze thema’s bezighouden, zoals DENK en BIJ1.’

Vrouwen met migratieachtergrond beter vertegenwoordigd

Opvallend is dat vrouwen met een migratieachtergrond relatief beter vertegenwoordigd zijn in de Tweede Kamer dan vrouwen zonder migratieachtergrond. En dat een aantal partijen helemaal geen vrouwen in de Kamer hebben, namelijk DENK, SGP, en JA21. ‘Vrouwen met een migratieachtergrond zijn interessant voor politieke partijen die graag veel diversiteit in één persoon willen vatten’, stelt Runderkamp. ‘Maar dat beperkt tegelijkertijd de ruimte voor diversiteit, waardoor vrouwen nog steeds het onderspit delven in de politiek’.

De weg naar de verkozen politiek is lang

De weg naar een politieke functie blijkt vaak lang en ingewikkeld. Persoonlijke factoren zoals geslacht, afkomst, geloof en werkervaring spelen een rol. ‘De omgeving en opvoeding zijn belangrijk: bijvoorbeeld wanneer iemand opgroeit in een politiek betrokken gezin, actief is bij maatschappelijke organisaties of begeleiding krijgt van een mentor. Dit soort ervaringen helpen bij het ontwikkelen van politieke ambities en de eerste stappen in de politiek’, licht Runderkamp toe.

Grote verschillen in actief scouten

De mate waarin politieke partijen actief scouten op diversiteit en deze kandidaten op een verkiesbare plek zetten verschilt sterk. ‘Partijen zoals de PvdA staan bekend om hun expliciete rekrutering van kandidaten met een migratieachtergrond, maar anderen – vooral aan de rechterkant van het politieke spectrum- voeren nauwelijks actief beleid’, stelt Runderkamp. ‘En al word je actief gerekruteerd, dat leidt niet automatisch tot een hoge plek op de kieslijst en dus de kans om daadwerkelijk Kamerlid te worden.’

Een politieke loopbaan behouden is grote uitdaging

Het behouden van een lange politieke loopbaan blijkt ook een grote uitdaging. ‘Politici met een migratieachtergrond hebben te maken met discriminatie, seksisme, islamofobie, maar ook met agressie en intimidatie, zowel vanuit de politiek als van buitenaf. Dit vergroot de mentale en emotionele druk van het ambt’, legt Runderkamp uit.

In de schaduw van de macht

Los van een enkeling, zoals VVD-leider Dilan Yeşilgöz, blijven volgens het onderzoek de meeste politici met een migratieachtergrond in de schaduw van de macht. ‘Ze krijgen wel een plek in de politiek, maar worden veel meer op hun achtergrond dan op hun politieke prestaties beoordeeld’, legt Runderkamp uit. ‘Wanneer ze met een zelfgekozen profiel over zelfgekozen onderwerpen hun plek opeisen, ervaren ze vaak weerstand.’